Ελληνικός Ορειβατικός Σύλλογος Χανίων
Στις 28 Σεπτεμβρίου 1930 ιδρύθηκε το Τμήμα Χανίων του Ελληνικού Ορειβατικού Συνδέσμου. Έτσι ονομαζόταν τότε. Ενώ μέλη του Ορειβατικού Αθηνών επέστρεφαν από ορειβασία τους στη Βόρεια Ελλάδα, συνάντησαν τον τότε πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο στο σιδηροδρομικό σταθμό και τον πλησίασαν για να του υποβάλλουν τα σέβη τους και του είπαν ότι τις προσεχείς ημέρες θα ξεκινούσαν για τα κρητικά βουνά. Ενθουσιάστηκε και τηλεγράφησε στον τότε Γενικό Διοικητή Κρήτης, υπουργό Κατεχάκη να διευκολυνθούν οι ορειβάτες με κάθε τρόπο και ότι επιθυμία του ήταν να συμμετάσχουν και Χανιώτες στις αναβάσεις τους στα Λευκά Όρη. Έτσι και έγινε, τους συνόδευσαν μερικοί ενθουσιώδεις Χανιώτες πεζοπόροι οι οποίοι και προχώρησαν μετά στην ίδρυση του Ελληνικού Ορειβατικού Συνδέσμου, Τμήμα Χανίων. Το Τμήμα Χανίων ήταν ένα από τα δέκα που απετέλεσαν την Ομοσπονδία της Ελληνικής Ορειβασίας στα τέλη του 1931. (Τότε ονομαζόταν Κεντρικό Συμβούλιο). Σήμερα αυτή η Ομοσπονδία έχει στη δύναμη της περίπου 80 Συλλόγους απ' όλη τη χώρα.
Ο Ορειβατικός Χανίων, ανακάλυψε μπορούμε να πούμε τα πιο όμορφα και θαυμαστά ορεινά, πεδινά, παραθαλάσσια τοπία του νομού μας και πολλά της άλλης Κρήτης και τα γνώρισε στον πολύ κόσμο. Είναι ο πρόδρομος του τουρισμού στην Κρήτη. Το φαράγγι της Σαμαριάς και η περιοχή του, οφείλουν αποκλειστικά την ανάδειξη τους στον Ορειβατικό Χανίων.
Κατά τις πρώτες εκδρομές στο φαράγγι η πεζοπορία διαρκούσε περισσότερο από 20 ώρες, αφού η επιστροφή γινόταν στους Λάκκους, από όπου και η εκκίνηση. Αυτές οι εκδρομές ήταν άνετες, διήμερες, αποτελούσαν πανηγύρι χαράς και τις οργάνωνε μέχρι το 1965 o Σύλλογος μας και μόνο. Πολύχρονοι ήταν οι αγώνες, οι αναφορές και τα υπομνήματα των διοικήσεων του Ορειβατικού για να δημιουργηθεί ο Εθνικός Δρυμός Σαμαριάς. Σήμερα είναι έντονη η συμμετοχή του, στη διατήρηση και στην προσπάθεια επέκτασης του δρυμού, αλλά και στη διάσωση του κρητικού αγριμιού.
Το Ελαφονήσι, το Φραγκοκάστελλο, η Γραμβούσα, τα Φαλάσαρνα, είναι μερικές από τις εξορμήσεις «ανακαλύψεις» του Ορειβατικού Χανίων τα χρόνια που τα τροχοφόρα δεν είχαν μπει για τα καλά στη ζωή μας. Ακόμα τα ονομαστά φαράγγια Τρυπητής, Κλάδου-Δώματα, Ελιγιάς, Αράδαινας, Αγίας Ειρήνης, Νίμπρου και πολλά άλλα μοναδικής ομορφιάς γίνονται τόποι οργανωμένων διαβάσεων από ομάδες του συλλόγου.
Η σπηλαιολογική ομάδα ιδρύθηκε το 1955, πραγματοποίησε και πραγματοποιεί αξιόλογες «έρευνες» και με καθοδηγητή τον Αντώνη Πλυμάκη, αρχηγό της ομάδας, έχει κατεβεί σε πολλά σπήλαια-βάραθρα του νομού μας. Το 1997 έγινε καταγραφή 1.500 σπηλαίων και το μητρώο αυτό παραδόθηκε στη Νομαρχία Χανίων.
Η παιδική ομάδα, το νεανικό κύτταρο του συλλόγου, έχει ιδρυθεί το 1980. Εκδρομές για παιδιά πραγματοποιούνται μια φορά το μήνα, καθώς και δύο φορές το χρόνο σε παιδικές κατασκηνώσεις στα καταφύγια μας. Περισσότερα από 350 παιδιά ξέρουν σκι χάρη στις εβδομαδιαίες εκπαιδευτικές εκδρομές κάθε χειμώνα στα χιονοδρομικά κέντρα της Κεντρικής Ελλάδας.
Εμπνευστής, αλλά και οργανωτής αυτών των εξορμήσεων ο πρόεδρος Χ.Χουλιόπουλος.
Ξεχωριστή θέση στις δραστηριότητες του Ορειβατικού Χανίων έχει η ανανεωμένη αναρριχητική ομάδα μας.
Όλα τα μέλη της αποτελούν τον πυρήνα της ομάδας διάσωσης του συλλόγου μας. Η ομάδα διάσωσης με τη μακρόχρονη παρουσία στάθηκε συμπαραστάτης σε κάθε κάλεσμα των αρχών των Χανίων για βοήθεια σε συνανθρώπους μας που κινδύνεψαν στα Λευκά Όρη και όχι μόνο. Πολλά είναι τα έγγραφα ευχαριστήρια που αναφέρονται στην ανιδιοτελή βοήθεια που κατά καιρούς έχει προσφέρει αυτή η ομάδα.
Παρά το ότι στα Χανιά δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις για σκι, η χιονοδρομία είναι αρκετά διαδεδομένη. Τακτικά γίνονται προγραμματισμένες εκδρομές για σκι στα χιονοδρομικά κέντρα Βελουχίου-Παρνασσού, αλλά και κάθε Φεβρουάριο τα τελευταία επτά χρόνια πολυήμερες εκδρομές για σκι σε γνωστά χιονοδρομικά κέντρα του εξωτερικού (Μπόροβιτς, Μπρασόβ, Ίνσπρουκ κ.λπ.).
Ακόμα στο Σύλλογο υπάρχουν Τμήμα Ποδηλάτου Βουνού, με συχνές περιηγήσεις στα ορεινά του νομού, αλλά και Τμήμα Διάβασης ποταμιών με κανό που τον τελευταίο καιρό έχει διαπλεύσει τα εποχιακά ποτάμια των Χανίων.
Κάθε τρίμηνο εκδίδεται πρόγραμμα εκδρομών-εκδηλώσεων και κάθε χρόνο το περιοδικό οι «Μαδάρες» με τα ορειβατικά δρώμενα και με νέα και φωτογραφίες από τις εκδηλώσεις του συλλόγου μας. Και τα δύο φυλλάδια διανέμονται στα μέλη και τους φίλους του Συλλόγου δωρεάν.