Είναι απόλυτα σίγουρο ότι οι βόρειο-ανατολικές παρυφές των Λευκών Ορέων στον νομό Χανίων είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες (σπηλαιολογικά) περιοχές στον κόσμο και το γεγονός αυτό προσέλκυσε και προσελκύει σπηλαιολογικές αποστολές από διάφορες χώρες του κόσμου.
Αποτέλεσμα των πολύχρονων προσπαθειών είναι η σημαντική ανακάλυψη του βαθύτερου σπηλαιοβάραθρου της χώρας (το 1998), του «Γουργούθακα», το οποίο φτάνει σε βάθος -1208μ. Βρέθηκε στην τοποθεσία «Ατζίνες» των Λευκών Ορέων και Ανατολικά της κορυφής του Αγίου Πνεύματος, στην περιοχή Μελιδονίου Αποκορώνου. Για την ακρίβεια βρίσκεται πολύ κοντά στο «Λιοντάρι» (περίπου 500m βόρεια-βορειοανατολικά).
Είχε ανακαλυφθεί το 1990 από τη Σπηλαιολογική Αποστολή της ομάδας Catamaran πού εδρεύει στο Μontbeliard της Γαλλίας. Η Ομάδα αυτή, το 1996 προσέγγισε το βάθος των -452m. Το 1997 των –985m. Τον Αύγουστο του 1998 τελικά κατάφεραν να φθάσουν στο πυθμένα του σε βάθος –1208m, όπου βρίσκεται ένα όμορφο "σιφώνι" (μικρή λίμνη με νερό).
Το καλοκαίρι του 1999 ο Σ.ΕΛ.Α.Σ.(Σπηλαιολογικός Ελληνικός Αθλητικός Σύλλογος) με έδρα την Αθήνα και ο ΣΠ.Ο. Κ. (Σπηλαιολογικός Όμιλος Κρήτης) με έδρα το Ηράκλειο, επιχείρησαν την επανάληψη της προσπάθειας των πρώτων, προκειμένου να έχουν μία άποψη του μοναδικού αυτού δημιουργήματος, που ανακαλύφθηκε στη χώρα μας χωρίς να προσεγγίσουν το «σιφώνι».
Από 20 Ιουλίου μέχρι και τις 5 Αυγούστου του 2001 με κύριο διοργανωτή της Αποστολής τον Σ.ΕΛ.Α.Σ. αλλά και με συμμετοχή του ΣΠ.Ο.Κ. και μέλλων του Ορειβατικού Χανίων και της Ε.Σ.Ε.(Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρία) πραγματοποιήθηκε άλλη, μία προσπάθεια, που αποσκοπούσε κυρίως στην επίσκεψη του Σπηλαιοβαράθρου μέχρι το τέλος αυτή τη φορά και τελικά τα κατάφερε με απόλυτη επιτυχία.
Η Μεγάλη Σπηλαιολογική Οικογένεια άγγιξε τον αριθμό των 38 ατόμων που συμμετείχαν στην αποστολή συνολικά. Για δύο ολόκληρες εβδομάδες κοπιαστικών και επίπονων προσπαθειών τόσο έξω, όσο και μέσα στο βάραθρο, είχαν σαν μοναδική ανταμοιβή την ασύγκριτη ομορφιά των χαοτικών καταβάσεων, των καταρρακτών, των φαραγγιών και των λιμνών που αναπτύσσονται στα βάθη του Σπηλαίου.
Από το Ελληνικό Ορειβατικό Σύλλογο Χανίων συμμετείχαν οι εξής:
Πατεράκης Χρήστος
Γλαμπεδάκης Ιούλιος
Φυντίκης Γεώργιος
Περάκης Γιώργος
Είναι πολύ πιθανό η συστηματοποίηση των ερευνών στην περιοχή να οδηγήσει σε ακόμη σημαντικότερες ανακαλύψεις στα επόμενα χρόνια.